Aardbevingen in België

ESCHWEILER - ALSDORF (DE) - 2002-07-22 05:45:04 - Magnitude 4.9
Last update : 2010-06-07 17:27:56 Belgian Time

Algemene informatie

Op 22 juli 2002, om 05:45 U.T. (07:45 Belgische zomertijd) werd een groot deel van België opgeschrikt door een aardbeving. Het epicentrum was gesitueerd bij Alsdorf, nabij Eschweiler, in Duitsland. De lokale magnitude (ML), berekend op basis van de stations van het Belgische netwerk, bedraagt 4.9 ± 0.3. De momentmagnitude (Mw) die bepaald werd aan de hand van breedbandregistraties door het Duits regionaal netwerk bedraagt 4.6. Het is de belangrijkste aardbeving in onze regio sedert deze van 13 april 1992 te Roermond in Nederland, die een momentmagnitude had van 5.3. De aardbeving van 22 juli 2002 veroorzaakte enkel lichte schade in de epicentrale zone in Duitsland, overeenkomend met intensiteit VI op de EMS-98 schaal.

Belangrijkste parameters

Datum en tijdstip 2002-07-22 05:45:04 UTC
2002-07-22 07:45:04 Belgische tijd
Type Aardbeving
Magnitude ML 4.9 MW 4.6
Maximal intensity VI
Regio ESCHWEILER - ALSDORF (DE)
Coördinaten van
het epicentrum		 50.886° N, 6.207° E Onzekerheid ± 0.8 km
Diepte van het hypocentrum 16.4 ± 0.7 km

Bron van de gegevens : ROB (Royal Observatory of Belgium)

Lokatiekaart

Seismogrammen

De aardbeving werd geregistreerd door alle stations van het Belgisch seismisch netwerk.

Seismogrammen (verticale component van de grondbeweging) van 14 stations, gerangschikt van onder naar boven volgens toenemende afstand tot het epicentrum. Het getoonde tijdvenster bedraagt 120 seconden. De aankomsten van de P- en S-golven zijn duidelijk te onderscheiden, en tonen met welke snelheid de seismische golven zich voortgeplant hebben.

Metingen van aardbeving

Metingen door het Belgisch seismometernetwerk
Station Epicentrale afstand (km) Aankomst P-Golf (hh:mm:ss.ss) Aankomst S-Golf (hh:mm:ss.ss) Maximale
grondverplaatsing (nm)
Code Plaats
MEMB MEMBACH 34 05:45:10.94 05:45:15.12 -
MEMS MEMBACH 34 05:45:11.02 05:45:15.46 157911.7
EBN EBEN-EMAEL 39 05:45:11.80 05:45:16.19 -
LCH LA CHARTREUSE 51 05:45:13.82 05:45:20.17 71000
STI SART TILMAN 56 05:45:14.74 05:45:21.76 -
CLA CLAVIER 82 05:45:18.85 05:45:31.06 -
CTH COUTHUIN 86 05:45:19.20 05:45:29.87 270000
KLB KALBORN 88 05:45:19.73 05:45:29.50 13500
GES GESVES 97 05:45:21.24 05:45:33.31 12300
RCH ROCHEFORT 107 05:45:22.51 05:45:36.48 12700
UCCB UCCLE 130 05:45:25.86 05:45:39.99 -
WLF WALFERDANGE 136 05:45:26.89 05:45:42.17 13450
SNF SENEFFE 142 05:45:27.52 05:45:44.51 15700
RQR RONQUIÈRES 143 05:45:27.80 - -
DOU DOURBES 144 05:45:27.80 05:45:45.37 20700
SKQ STEENKERQUE 152 05:45:28.81 05:45:45.97 7500
BOU BOUGNIES 169 05:45:31.35 05:45:51.98 10000
CLHA CHAPELLE-LEZ-HERLAIMONT 144 - 05:45:45.57 -
Metingen door het Duits seismometernetwerk van het aardbevingsstation Bensberg (Universiteit van Keulen, Duitsland)
Station Epicentrale afstand (km) Aankomst P-Golf (hh:mm:ss.ss) Aankomst S-Golf (hh:mm:ss.ss) Maximale
grondverplaatsing (nm)
Code Plaats
KLL KALLTALSPERRE 28 05:45:10.04 05:45:13.95 -
STB STEINBACHTALSPERRE 55 05:45:14.62 05:45:21.48 -
BNS BENSBERG 69 05:45:16.75 - -
HIL HILLESHEIM 74 05:45:17.65 05:45:26.34 -
HOB HOHBUSCH 80 05:45:18.50 05:45:27.71 -
BGG BURG ELTZ 110 05:45:22.94 05:45:36.45 -
KOE KÖPPEL 119 05:45:24.19 05:45:39.07 -
Metingen door het Nederlands seismometernetwerk van het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut)
Station Epicentrale afstand (km) Aankomst P-Golf (hh:mm:ss.ss) Aankomst S-Golf (hh:mm:ss.ss) Maximale
grondverplaatsing (nm)
Code Plaats
RDC ROLDUC(2) 9 05:45:07.87 05:45:08.06 -
VOE3 VOERENDAAL 3 18 05:45:08.95 05:45:11.71 -
SCHN SCHINVELD 17 05:45:09.06 05:45:10.08 -
VOE2 VOERENDAAL 2 20 05:45:09.11 05:45:12.11 -
VOE1 VOERENDAAL 1 16 05:45:09.14 05:45:12.11 -
HGN HEIMANSGROEVE 24 05:45:09.61 05:45:12.88 -
VKB VALKENBURG 30 05:45:10.49 05:45:14.40 -
OPL OPLOO 83 05:45:19.24 05:45:30.40 -

Seismotektonische context

Seismotektonische kaart. Het epicentrum van de aardbeving van 22 juli 2002 is aangegeven met een ster.
Tektoniek

Het epicentrum was gesitueerd in de Roerdalslenk, een breukensysteem in het grensgebied van Nederland, Duitsland en ook België, en één van de actiefste seismische zones in Noordwest-Europa. De Roerdalslenk is een noordwest-zuidoost georiënteerd gebied dat langzaam wegzakt tussen de Peelrandbreuk en de Roerrandbreuk in het noordoosten, en de Feldbiss-breukzone in het zuidwesten.

Haardmechanisme
Azimut Helling Schuifrichting Afbeelding
Vlak 1 133° 55° -80°
Vlak 2 293° 36° -104°

Het haardmechanisme wijst op een hoofdzakelijk normale breukbeweging langs een ongeveer NW-ZO georiënteerde breuk met een helling van ofwel 55° naar het zuidwesten ofwel 36° naar het noordoosten. Gezien de ligging van het epicentrum, de diepte van 13 km van het hypocentrum, en de helling van de randbreuken, is de eerste mogelijkheid de meest waarschijnlijke. De aardbeving vond dus waarschijnlijk plaats op de Roerrandbreuk, aan de oostrand van de slenk.

De aardbeving van 22 juli 2002 is dus een typische aardbeving voor deze regio, die bijdraagt aan de aanhoudende daling van de Roerdalslenk. Deze tektonische activiteit is goed zichtbaar in de morfologie en in de recente geologische lagen.

Eerdere aardbevingen in de regio

De aardbeving van Alsdorf op 22 juli 2002 behoort samen met de aardbeving van Uden in 1932 (ML = 4.7), de aardbeving van Euskirchen in 1951 (ML = 5.8) en de aardbeving van Roermond in 1992 (ML = 5.8) tot de vier grootste aardbevingen van de voorbije 100 jaar in de Roerdalslenk. Ze is gesitueerd dichtbij een opmerkelijk cluster van seismische activiteit dat zich voornamelijk de voorbije tien jaar heeft ontwikkeld in de omgeving van de Duitse stad Aken. Op de westelijke randbreuk van de Roerdalslenk vond hier tussen december 2000 en augustus 2001 een zwerm van ongeveer 150 aardbevingen plaats, waarvan 13 een magnitude hadden groter dan 2.0, en de sterkste een magnitude van 3.9.

Effecten van de aardbeving en ingenieursseismologie

Metingen van de grondversnelling door het Belgisch accelerometernetwerk

De aardbeving van Alsdorf is de eerste beving die werd geregistreerd door het accelerometernetwerk dat werd opgericht in 1999. De accelerometers waren in staat de sterke grondbewegingen in de epicentrale regio te registreren, waar het signaal van gewone seismometers verzadigd was (zie stations MEM, EBN en STI op de seismogrammen).

Ondanks de relatief grote afstand tot het epicentrum hebben acht accelerometers de grondversnellingen veroorzaakt door de aardbeving van 22 juli 2002 geregistreerd. Enkel de S-golven hadden echter een voldoende grote amplitude om de instrumenten te activeren. Hierdoor beschikken we niet over registraties van de eerder aangekomen P-golven. De aardbeving van Alsdorf was een uitstekende testcase, en op basis van deze ervaring zal het accelerometernetwerk verder ontwikkeld en uitgebreid worden.

De drie componenten van de bodemversnellingen gemeten door de accelerometer te Sainte-Walburge, Luik. De grafiek toont de staart van de P-golf, gevolgd door de S-golf, die sterk afgetekend is op de twee horizontale componenten.
Station Versnelling
(% g)		 DistEpicentrale afstand
(km)
Code Naam
MASA Maaseik 0.64 39
KINA Kinrooi - 43
LCHA Luik (La Chartreuse) - 49
BREA Bree 0.38 50
STWA Luik (Sainte-Walburge) 1.01 50
ALRA Ans (Alleur) 1.12 53
STNA Saint-Nicolas 0.74 54
STIA Luik (Sart-Tilman) - 55
CLHA Chapelle-les-Herlaimont 0.22 143
LLVA La Louvière 0.36 149
MONA Mons 0.25 166
STTA Strépy-Thieu - 155
Maximale grondversnelling (in % van de valversnelling g) gemeten door de verschillende stations van het Belgisch accelerometernetwerk bij de aardbeving van 22 juli 2002.

Naast de officiële enquête bij de gemeentelijke overheden werd bij de aardbeving van Alsdorf voor het eerst ook een internetenquête gevoerd via de website van de KSB. 's Namiddags hadden al meer dan 2000 mensen de vragenlijst beantwoord, en in totaal liepen meer dan 6000 antwoorden binnen. Hierdoor konden we dezelfde dag nog een voorlopige kaart met de effecten van de aardbeving in ons land maken, en konden we ook onmiddellijk een negatief antwoord geven op de vraag van de Minister van Binnenlandse Zaken of deze aardbeving als een natuurramp beschouwd moest worden.

Macroseismische kaart
Total number of responses 6145
Intensity I 991
Intensity II 971
Intensity III 2848
Intensity IV 1119
Intensity V 190
Intensity VI 24
Intensity VII 1
Intensity VIII 1

Warning, these are raw data that have not yet been verified.

Macroseismische kaart

De aardbeving werd het sterkst gevoeld in het oosten van het land. De maximaal waargenomen intensiteit bedraagt IV op de EMS-98 schaal. De aardschok werd door een groot aantal inwoners binnenshuis gevoeld, maar door slechts weinigen buitenshuis. Enkele personen kunnen wakker geworden zijn. Trilling van ramen, deuren en vaatwerk werd waargenomen. De gemeenten waar intensiteit IV waargenomen werd, vormen min of meer een cirkelboog, gecentreerd rond het epicentrum van de aardbeving en met een straal van maximaal ongeveer 45 km. Op grotere afstand werd deze intensiteit nog waargenomen in enkele geïsoleerde gemeenten. De effecten van de aardbeving lijken belangrijker geweest te zijn in west-zuidwestelijke richting. Tot aan de Belgische kust zijn er enkele personen die deze aardbeving hebben gemeld.

Gemelde schade

Normaal gezien doet zich geen schade voor bij een intensiteitsgraad van IV of minder, maar enkele geïsoleerde gevallen met zeer lichte schade zijn niet uitgesloten. Er werd geen melding gemaakt van slachtoffers of gewonden.

Naschokken

Tot twee weken na de hoofdschok werden meer dan 30 aardbevingen geregistreerd, waarvan 25 dezelfde dag. De grootste had een magnitude van 2.5 (ML). De meeste van deze aardbevingen kunnen als naschokken beschouwd worden, hoewel enkele ervan gesitueerd waren in de buurt van de Hoge Venen in België, 40 km van het epicentrum.

Datum Tijd (U.T.) Breedtegraad Lengtegraad Diepte (km) ML
2002-07-22 05:50:13.89 50.874° N 6.188° O 12.0 2.3
2002-07-22 05:54:00.95 50.660° N 5.815° O 5.0 1.0
2002-07-22 05:55:48.28 50.855° N 6.178° O 12.0 1.7
2002-07-22 05:57:57.21 50.611° N 5.822° O 5.0 0.9
2002-07-22 05:58:00.26 50.611° N 5.839° O 8.0 1.2
2002-07-22 05:59:13.60 50.849° N 6.180° O 12.0 1.4
2002-07-22 06:01:58.92 50.854° N 6.181° O 15.0 1.6
2002-07-22 06:03:51.94 50.611° N 6.008° O 5.0 0.7
2002-07-22 06:05:45.62 50.611° N 6.008° O 5.0 0.0
2002-07-22 06:13:59.65 50.846° N 6.184° O 17.0 1.2
2002-07-22 06:25:42.99 50.792° N 6.102° O 5.0 1.3
2002-07-22 06:26:33.13 50.819° N 6.142° O 13.0 1.6
2002-07-22 06:42:52.20 50.768° N 6.008° O 11.0 1.1
2002-07-22 06:45:18.09 50.852° N 6.167° O 13.0 1.0
2002-07-22 06:45:23.96 50.870° N 6.192° O 11.0 1.5
2002-07-22 06:56:00.85 50.676° N 5.841° O 5.0 0.8
2002-07-22 06:59:16.00 50.877° N 6.206° O 10.0 0.9
2002-07-22 07:17:00.20 50.865° N 6.280° O 9.0 1.6
2002-07-22 09:09:58.30 50.886° N 6.259° O 9.0 2.5
2002-07-22 12:39:13.90 50.864° N 6.273° O 10.0 2.4
2002-07-22 13:31:57.50 50.864° N 6.192° O 15.0 1.0
2002-07-22 15:11:43.00 50.950° N 6.208° O 12.0 0.8
2002-07-22 16:47:51.60 50.862° N 6.256° O 10.0 2.0
2002-07-22 18:18:39.00 50.857° N 6.260° O 11.0 1.6
2002-07-24 20:35:38.60 50.862° N 6.274° O 6.0 1.5
2002-07-25 02:28:15.30 50.878° N 6.258° O 11.0 2.1
2002-07-29 21:21:28.70 50.828° N 6.243° O 14.0 1.0
2002-08-03 16:01:46.50 50.874° N 6.264° O 5.0 1.6
2002-08-03 16:10:40.90 50.877° N 6.271° O 9.0 1.4

Links

Documents

Databeleid

Gelieve dit bericht te lezen voor meer informatie over ons gegevensbeleid.